Slavernij en wij …

Zondag 14 april 2013: Amsterdamse Vrouwenontmoetingsdag  ‘Slavernij en wij, wat doet het met mij?  Een bijeenkomst in een voormalige Schuilkerk, de Doopsgezinde kerk aan de Singel. Onwillekeurig dringt zich een vergelijking op met de slaventijd. Slaven die in het geheim moesten communiceren via liederen, polyritmiek en wat dies meer zij. Ook is er de associatie met de gevluchte slaven, de Marrons, die diep in het oerwoud een schuilplaats vonden.

De opkomst is verheugend groot. De ontvangst gezellig met drinken en allerhande multiculturele hapjes.

Na een welkomstwoord  door Fieke Klaver vulde de zanggroep Jaden de kerk met prachtige klanken. Daarna werd het programma vervolgd door Maria Reinders-Karg van MiraKa Educatie met de lezing “Stil verleden”.  Ze ging in op de historische context van de slavernij, gevolgd door een terugblik op het Nederlands slavernijverleden tussen 1600 en 1863. Waarna uitvoerig stil werd gestaan bij moderne vormen van slavernij, ook hier in Nederland.  Beelden en een filmpje over suiker illustreerden de lezing.  Het persoonlijk verhaal van haar bewustwording van de slavernij via studie, werk, een reis naar Suriname en ontginning van eigen ´roots´, weefde een krachtige rode draad door haar lezing.

Na het verhaal van Maria ging men in een zestal werkgroepen*  uiteen om bij terugkomst in de kerk – na een intermezzo door Jaden – de belangrijkste bevindingen uit de werkgroepen te delen. De dag werd afgesloten met een vredeswens door Serviela Roeplall.

De Joodse Sederschotel als inspiratiebron

Ik wil niet onvermeld laten, dat in de laatste etappe aandacht werd gevraagd voor de Keti Koti tafel. Via de symbolische (in handeling en ingrediënt) Joodse Sedermaaltijd tijdens Pesach, herdenken de Joden nog steeds de bevrijding van de Joden uit de slavernij door de Egyptenaren van 3000 jaar geleden. In het kader van dit herdenkingsjaar ‘150 jaar afschaffing slavernij’  is men bezig Keti Koti maaltijden te organiseren.  Musea en kerken hebben al toegezegd.  Deze maaltijden zullen vooraf worden gegaan door stilstaan in herdenking via de smaken het kwasi bieta en suikerriet, zoals MiraKa dat ook wel doet op scholen. Fraai deze kruisbestuiving op zijn best tussen culturele groepen in onze samenleving. U kunt zelf ook een Keti Koti Tafel organiseren via http://ketikotitafel.nl

* Workshops en gespreksgroepen:

1. Gespreksgroep over de lezing “Stil verleden” door Ank Veenstra
2. Workshop door Maria Reinders-Karg: Bewustwording doorwerking slavernijverleden. **
3. Moderne vormen van slavernij. Lucia Martis en Irene Schenke
4. Workshop Spiritualiteit en slavernij door Fieke Klaver
5. Gespreksgroep ´Hoe kun je rancunes uit het verleden loslaten om meer in je eigen kracht te komen?´  o.l.v.  Sheila Gogol en Döne Fil
6. Pesach; de betekenis van vrijheid, uit vrije wil dienen. Rosa v. d. Wieken

** De basis van de workshop ‘doorwerking Slavernijverleden’  was een prent uit 1850 met een slavenmeester, een slavin en een foetoeboy, die in stilte bekeken moest worden, met het verzoek aantekeningen te maken over mogelijk teksten van de personages en associaties bij het tafereel.

Daarna volgde een rollenspel in groepen van 3 vrouwen. Afwisselend nam men één van de  rollen aan. In de nabespreking volgde reflectie; welk gevoel riepen de rollen op.

De een werd boos en wilde eigenlijk niet meedoen. De ander voelde zich sterk verantwoordelijk voor de jonge jongen (haar kind?) wilde hem beschermen.  “Het is belangrijk hem sterk te maken en bagage mee te geven.” “Als je mijn kind wat aan doet, doe ik jou wat.” Dat riep discussie op: kun je wat doen in zo’n situatie van overheersing. Jezelf  opofferen? De plantage-eigenaar vergiftigen?

Naast deze reflectie op de rollen, kwamen er allerhande thema’s aan bod ….

Arrogantie van de een en de nederigheid van de ander; dat zou niet moeten. Niemand is beter of minder dan een ander. Er komt een discussie op gang of voldoende eigenwaarde je zou vrijwaren tegen nederigheid en overheersing. Ja, nu wellicht…. Maar toen? De macht was zo groot en de repercussies waren zo krachtig …. Maar … de Marrons deden het; vanuit zelfvertrouwen vluchten ze en voerden guerrilla vanuit het oerwoud.

Nazaten van de slavernij verkeren vaak nog in een lastige positie. De persoonlijkheid die zich ontwikkeld heeft binnen de naweeën van de slavernij, staat onder druk.

In Curaçao is het koloniale verleden sterk(er) aanwezig.  Misschien ook doordat daar de taal behouden is, die nu ook deel uitmaakt van de basisvakken. Hier in Nederland en in het verlengde daarvan in Suriname is het Nederlands slavernijverleden nog steeds onderbelicht.

Discriminatie ‘anno nu’ wordt ingebracht; meisjes die op school te laag ingeschat worden vanwege hun afkomst en huidskleur.

Met dank aan de DMO van de gemeente Amsterdam en de RC Maagdenhuisstichting –  zij  maakten de dag mede mogelijk – en natuurlijk aan de organisatie van deze Vrouwenontmoetingsdagen.  (een deelnemer)