“Out of the Box”
Na een lange zit in de bus arriveren de leerlingen van het Markland College met hun begeleiders Rob, Toine en Vanessa uit Oudenbosch. Vandaag vindt de introductie van de 2e jaars VWO in Amsterdam plaats. Dat gebeurt allereerst bij Bijzondere Collecties van de UvA, waar 34 leerlingen eerst een algemene inleiding krijgen, vervolgens de rondleiding op de tentoonstelling “Out of the Box”, waarin 8 verhalen over onderzoek en erfgoed te zien zijn. Na een inleiding op de erfgoedwandeling, volgt in de middag de route door Amsterdam.
De leerlingen maken kennis met Antonie van Leeuwenhoek, de uitvinder van microscoop en telescoop. Een van zijn zelfgebouwde microscoopjes konden de leerlingen vasthouden. Zijn beschrijvingen van micro-organismen werden geprojecteerd op scherm. Na een aantal verhalen over onderzoek gehoord en gezien te hebben was het tijd voor een ander soort erfgoed, namelijk het erfgoed van de slavernij. Handboeien, suikerriet en een pepermolen waren de objecten die herinneren aan het Nederlands slavernijverleden van de “Oost en de “West”.
Tijdens de erfgoedwandeling horen de leerlingen over de Nederlandse betrokkenheid bij slavenhandel en slavernij. Nederland nam kolonies over van Portugal, waar slavernij een vast onderdeel was van de economie. En zo raakte Nederland sedert 1600 betrokken bij slavernij en slavenhandel, eerst in Azië en later ook in de Nieuwe Wereld (de America’s). Verschillende monumentale gebouwen in Amsterdam herinneren aan de Nederlandse rol in de slavernij, bijv de Amsterdamse Beurs, de suikerraffinaderijen en de Ambtswoning van de burgemeester, maar ook veel grachtenpanden, gekocht met de winsten van slavenhandel en de opbrengsten van slavenarbeid op de plantages.
Bij het Paleis op de Dam, waar de erfgoedwandeling begint, is het een drukte van belang. Voor dertien en veertienjarige leerlingen is het niet makkelijk om hun aandacht erbij te houden. In de Presbyteriaanse kerk is de aandacht er moeiteloos. Met het bespelen van het orgel wordt de doop van Lea Parijs in 1802 herinnerd. Ademloos horen de leerlingen dat namen van mensen die tot slaaf gemaakt zijn, de naam van hun meester krijgen. Sommigen proeven van het suikerriet zoals het eruit ziet voor het tot korreltjes is verwerkt. “Het smaakt naar een perenijsje”, merkt een leerling op.
Slavernij is van alle tijden, van alle kleuren en van alle werelddelen, ook vandaag de dag. De dag wordt afgesloten met een rondvaart door de Amsterdamse grachten.