Een pilotles in het Zuiden
De kick-off van ons nieuwe lesprogramma ‘Geregistreerd’ vindt plaats in Zuid-Limburg, op het Romboutscollege te Brunssum. Stagiaire Noa en Maria Reinders-Karg worden ontvangen door de conciërge die ons vriendelijk de weg wijst naar de hoofdingang, waarna we ons eerst moeten registreren. De les begint zo geheel in de stijl van de titel.
Op de school hebben ze de handen ineen geslagen voor de ontwikkeling van het compassonderwijs, een nieuw concept binnen de regio. In deze visie start het onderwijs vanuit de kracht en ambitie van ieder individu. Binnen een strakke structuur word je begeleid door je persoonlijke coach en de docenten, om steeds zelfstandiger te kunnen leren. Deze manier van leren helpt de leerling flinke stappen te zetten naar het niveau dat bij hem past. Het draait dus ook om zelfreflectie of, om in de termen van een kompas te blijven, om de juiste richting.
Fijn dat deze school open stond voor een pilotles ‘geregistreerd’. Een les over de slavernij, een definiëring daarvan, en de slavenregisters uit Suriname. Zo’n 20 leerlingen van een gemengde brugklas (mavo, havo èn vwo advies) zitten in lokaal Oost.
Het eerste uur besteed ik aan slavernij wereldwijd; aan al die mensen die op diverse plekken op aarde, door de eeuwen heen tot slaaf zijn gemaakt. Samen met de leerlingen maken we een woordweb slaaf. De meest opvallende associatie bij dat woord zijn oorbellen. Naar aanleiding daarvan ontstaat een discussie over zwarte piet, die de leerkracht omwille van de presentatie naar een later tijdstip doorschuift. Dan komt de slavernij in de voormalige Nederlandse kolonies aan bod en wordt ook de moderne slavernij benoemd. Ondanks de officiële afschaffing worden ook nu nog miljoenen in slavernij gehouden.
Na de pauze volgt het tweede deel.
Hierin maken de leerlingen kennis met Affie, het 9 jarige meisje dat tot slaaf is gemaakt. Ze is ooit in Suriname getekend door van Geffen, een goede amateur kunstenaar. Het is een bijzonder plaatje, dit meisje in haar blauwe jurk, ze spreekt tot de verbeelding. Maar ook weten we feitelijk meer over haar, omdat zij opduikt in de slavenregisters, waarin we ook iets over haar familie te weten komen.
De leerlingen horen wat de slavenregisters zijn en waarom ze destijds zijn ingesteld. Ook het slavenregister waarin mijn overgrootvader – hij was plantage-eigenaar – en zijn vrijgekochte kinderen staan, wordt getoond.
Met veel interesse en enthousiasme doet iedereen mee. Deze twee uur durende les moet de leerlingen inspireren om zich verder te verdiepen in het thema slavernij.